Skip to content

Uncategorized

İsraillilerin tarihini takip etmeyi kolaylaştırmak için onların tarihini açıklayan bir zaman çizelgesi serisi oluşturacağım. İsraillilerin tarihine, çizelgede, Kutsal Kitap’taki en bilinen peygamberleri İsa Mesih’in (A.S.) zamanına yerleştirerek başlıyoruz


Kutsal Kitap’ta En Bilinen Peygamberler

Bu zaman çizelgesi Batı takvimini kullanır (bu zamanın M.Ö. veya İ.Ö. olduğunu unutmayın). Zaman çizelgesindeki sütunların genişliği o kişinin ne kadar zaman yaşadığını gösterir. Daha önce de İşaretlerine bakmış olduğumuz İbrahim ve Musa (A.S.) çok önemlidir. Davut (A.S.) Zebur’u başlattığı ve Yeruşalim’i yönetmiş olan soyun ilk Kral’ı olduğu için tanınır. İsa Mesih (A.S.) ise İncil’in merkezinde olduğu için önemlidir.

Yeşil ile belirtmiş dönemde İsraillilerin Mısır’da köle olarak yaşadıklarını görüyoruz.


Firavun’un Köleleri Olarak Mısır’da Yaşamak

Bu zaman dilimi, İbrahim’in (A.S.) büyük torunu olan Yusuf, köle olan halkını Mısır’dan çıkardığı dönemde başlar. Musa (A.S.) İsrailliler’i Mısır’dan Fısıh İşareti ile çıkardı.

Yani Musa (A.S.) ile İsraillilerin tarihi değişir ve bu değişiklik sarı ile belirtilir.


Topraklarda Yaşamak – ama Yeruşalim’de Kral Yok

İsrail (veya Filistin) topraklarında yaşarlar. Musa (A.S.) hayatının sonlarına yakın onlara Bereketler ve Lanetler’i açıklar – zaman çizgisi yeşilden sarıya döner. Yani birkaç yüzyıl boyunca İsrailliler İbrahim’in 1. İşaretinde vaadedilmiş topraklarda yaşarlar. Fakat başlarında bir Kral veya Yeruşalim’in bir başkenti yoktur – bu dönemde başka kişilere aitti.

Bununla birlikte, Davut’un İsraillilere M.Ö. 1000 yıllarında gönderilmesiyle bu değişir.

Krallar ile Yaşamaktan Davut’un Yeruşalim’deki Krallığı

Davut (A.S.) Yeruşalim’i fetheder ve Kral’ın sarayının bulunduğu başkenti yapar. Samuel Peygamber (A.S.) tarafından Kral olarak kutsanır. Bilgeliği ile ünlü olan oğlu Süleyman da ondan sonraki kral olarak atanır. Süleyman TANRI için harika bir tapınak yaptı.  Kral Davut’un soyu yaklaşık 400 yıl boyunca hükmetmeye devam eder ve bu zaman açık mavi ile belirtilir (M.Ö. 1000 – 600). Bu dönem İsrailliler için yücelik dönemiydi – vaadedilmiş Bereketleri görmeye başladılar. Dünya gücüydüler, gelişmiş toplumları, kültürleri ve Tapınakları vardı ve bu dönem birçok peygamberin Allah’tan mesaj aldığı ve bu mesajların (Davut’ın başlattığı Zebur’da) toplanmaya başladığı bir dönemdi. Fakat bu kadar çok peygamberin gönderilmiş olmasının nedeni İsraillilerin her geçen gün daha da bozulmuş olmaları, putlara tapmaları ve On Emre itaatsizlik etmeye başladıklarındandı. Bu nedenle Allah onları uyarmak ve Musa’nın Lanetlerinin geleceğini hatırlatmak için peygamberler gönderdi. Fakat İsrailliler dinlemedi.

Bu nedenle M.Ö. yaklaşık 600 yılında Lanetler gerçekleşti. Babil’de güçlü bir Kral olan Nebukadnezar geldi – ve tıpkı Musa’nın da Laneti için peygamberlikte bulunduğu gibi şöyle yazdı;

Rab uzaktan, dünyanın öbür ucundan bir ulusu – yaşlılara saygı, küçüklere sevgi beslemeyen bir ulusu – birden çullanan bir kartal gibi başınıza getirecek … ülkedeki bütün kentleri kuşatacaklar.

Yasa’nın Tekrarı 28:49-52

Nebukadnezar Yeruşalim’i fethetti, yaktı ve Süleyman’ın inşa ettirdiği Tapınağı yıktı. Daha sonra İsraillileri ele geçirerek çoğunluğunu büyük Babil İmparatorluğu’nun her bir köşesine yaydı. Sadece fakir İsrailliler geride kaldı. Bu şekilde Musa’nın şu peygamberliği gerçekleşmiş oldu;

Mülk edinmek için gideceğiniz ülkeden sökülüp atılacaksınız. Rab sizi dünyanın bir ucundan öbür ucuna, bütün halklar arasına dağıtacak.”

Yasa’nın Tekrarı 28:63-64
Fethedilmek ve Babil’e Sürgün Edilmek

Yaklaşık 70 yıl boyunca – kırmızı ile belirtilen zaman dilimi – İsrailliler Vaadedilmiş Toprakların dışında sürgün hayatı yaşadılar.

Bundan sonra Pers İmparatoru Kiros, Babil’i ele geçirdi ve dünyadaki en güçlü insan Kiros oldu. Ve İsraillilerin topraklara gitmesine izin veren bir yasa çıkardı.

Pers İmparatorluğunun bir parçası olarak Topraklarda Yaşamak

Fakat artık özgür bir ülke değildiler, artık büyük Pers İmparatorluğunda bir şehirlerdi. Bu 200 yıl boyunca devam etti – zaman çizelgesinde pembe renk ile belirtilir. Bu zaman boyunca Tapınak yeniden yapıldı (2. Tapınak olarak bilinir) ve Eski Antlaşma’nın son peygamberleri mesajlarını aldılar.

Daha sonra Büyük İskender Pers İmparatorluğunu fethetti ve İsrailleri kendi krallığında bir şehir yaptı, bu da 200 yıl devam etti. Bu koyu mavi ile belirtilir.

Grek İmparatorluklarının birer parçası olarak Topraklarda Yaşamak

Daha sonra Romalılar Grek İmparatorluklarını fethettiler ve büyük Roma İmparatorluğunu kurdular. İsrailliler yine bu İmparatorlukta bir şehir oldular ve bu açık sarı ile belirtilir. Peygamber İsa Mesih bu dönemde İsrail’de yaşadı. Bu, neden İncil döneminde Romalı bir vali ve Romalı askerler olduğunu açıklar – çünkü İsa Mesih’in hayatı boyunca Topraklarda yaşayan Yahudileri Romalılar yönetiyordu.


Roma İmparatorluğunun bir parçası olarak Topraklarda Yaşamak

Ardından Romalılar Yunan İmparatorluklarını yendi ve güçlü Roma İmparatorluğu oldular. İsrailliler yine bu imparatorlukta bir il oldu ve açık sarı renkte gösterildi. Hz. İsa el Masih bu dönemde İsrail’de yaşadı. Bu, Niçin Öykü hesabında Romalı Vali ve Romalı askerlerin olduğunu açıklar; çünkü Romalılar, İsa’nın El Masih’in yaşamı boyunca Topraklardaki Yahudileri yönetti.

Fakat Babillilerin zamanından beri (M.Ö. 600) İsrailliler (veya şimdiki isimleriyle Yahudiler) hiçbir zaman Davut’un Krallarındaki kadar özgür olmadılar. Diğer insanların diğer hükümetleri tarafından yönetildiler. Bundan nefret ettiler ve İsa Mesih öldükten sonra Roma hükümetine başkaldırdılar. Bir özgürlük savaşı başlattılar. Fakat Yahudiler bu savaşı kaybettiler. Hatta Romalılar gelip Yeruşalim’i yıktılar, 2. Tapınağı yaktılar ve Yahudileri Roma İmparatorluğuna köle olarak sürgün ettiler. Bu İmparatorluk çok geniş olduğundan, Yahudiler tüm dünyaya etkili bir şekilde dağıldı.


Yeruşalim ve Tapınak M.S. 70 yılında Romalılar tarafından tahrip edildi, Yahudiler dünya çapında sürgüne gönderildi

Yaklaşık 2000 yıl boyunca: dağınık, bölük, yabancı topraklarda yaşayan ve bu topraklarda asla kabul edilmeyenler olarak yaşadılar. Musa’nın Lanet için olan sözleri yazılmış olduğu gibi yerine geldi;

… Bu uluslar arasında ne esenliğiniz ne de dinlenecek bir yeriniz olacak. Orada RAB size titreyen yürekler, umutsuzluk ve bakmaktan yorulmuş gözler verecek.

Yasa’nın Tekrarı 28:65

O halde, Musa’nın Lanetleri gerçekleşti mi? Evet hem de en ufak detayına kadar. İsraillilere karşı olan Lanetler, Yahudi olmayanlara şunu sormamıza neden oldu:

Bütün uluslar, ‘RAB bu ülkeye neden bunu yaptı?’ diye soracaklar, ‘Bu büyük öfke neden alevlendi?’ 

“Yanıt şöyle olacak: ‘Atalarının Tanrısı RAB kendilerini Mısır’dan çıkardığında onlarla yaptığı antlaşmayı bıraktılar.

Yasa’nın Tekrarı 29:24-25

 Bu, Peygamberlerin Uyarılarını çok ciddiye almamız için bizim için önemli bir İşarettir – çünkü bizim için de uyarılar olacaktır.

Elbette bu tarihi anket sadece 2000 yıl öncesine kadar uzanıyor. Peygamber Musa’nın (A.S.) bereket ve lanetlerinin modern zamanımızla nasıl birleştiklerini görmek için buraya tıklayın.

İsraillilerin tarihinden, M.S. 70 yılında dünyanın tüm uluslarında yabancı olarak ve sürgün hayatı yaşamak üzere Vaadedilen Topraklardan kovulduklarını görmüştük. Yaklaşık 2000 yıl için İsrailliler burada, bu şekilde yaşadılar. Bu farklı ülkelerde yaşadıkları için periyodik olarak büyük zulümler yaşadılar. Bu özellikle Hristiyan Avrupa’sında geçerliydi. İspanya’dan Batı Avrupa’ya, Rusya’daki soykırımlara kadar İsrailliler sık sık tehlike içinde yaşadılar. Musa’nın Lanetle ilgili sözleri yazılmış olduğu gibi yerini buldu;

 Bu uluslar arasında ne esenliğiniz ne de dinlenecek bir yeriniz olacak. Orada RAB size titreyen yürekler, umutsuzluk ve bakmaktan yorulmuş gözler verecek.

Yasa’nın Tekrarı 28:65

Aşağıdaki zaman çizelgesi, İncil zamanından itibaren İsrailoğulları’nın tarihini takip eden bu 2000 yıllık dönemi göstermektedir. Bu dönem kırmızı ile gösterilir.

Musa’dan Günümüze Yahudilerin Tarihsel Zaman Çizelgesi

İsraillilerin tarihi boyunca iki sürgün döneminden geçtiklerini ancak ikinci sürgün döneminin ilk sürgün döneminden çok daha uzun olduğunu görebilirsiniz( sadece M.Ö. 600-530 arasındaydı )

Yahudiler kültürel kimliklerini korudular

Benim için büyüleyici olan şey, İsraillilerin kültürel kökleri ortaya koymak için merkezi bir yere sahip olmamalarına rağmen ve çok fazla büyümemelerine rağmen (genellikle zulümdeki ölümler nedeniyle) bu 2000 yıllık dönemde kültürel kimliklerini hiç kaybetmemiş olmalarıdır. Bu oldukça dikkat çekicidir. Tevrat’ta Musa’nın (A.S.) 1. İşaretindeki zamanda Vaat Edilmiş Topraklarda yaşayan ulusların listesi vardır.

 Bu yüzden onları Mısırlılar’ın elinden kurtarmak için geldim. O ülkeden çıkarıp geniş ve verimli topraklara, süt ve bal akan ülkeye, Kenan, Hitit, Amor, Periz, Hiv ve Yevus topraklarına götüreceğim.

Mısır’dan Çıkış 3:8

Ve Bereketler ve Lanetlerinverildiği zamandan:

Tanrınız RAB mülk edinmek üzere gideceğiniz ülkeye sizi götürdüğünde, önünüzden birçok ulusu –Hititler’i, Girgaşlılar’ı, Amorlular’ı, Kenanlılar’ı, Perizliler’i, Hivliler’i, Yevuslular’ı, sizden daha büyük ve daha güçlü yedi ulusu– kovacak

Yasa’nın Tekrarı 7:1

Bu insanlardan, hala kültürel ve dilsel kimliklerini koruyan herhangi birileri var mı? Hayır, hepsi çoktan gitti. Bu kadim tarihten sadece ‘Girgaşlılar’ı” biliriz. Kudretli Babil, Pers, Yunan ve daha sonra Roma imparatorlukları bu ulusları fethettiklerinde ve bu büyük imparatorluklara kabul edildiklerinde dillerini ve kimliklerini çabucak kaybettiler. Kanada’da yaşadığım için buraya dünyanın her bir yerinden gelen mültecileri görüyorum. 3. kuşaktan sonra, göç ülkesinin kültürü ve dili çoktan kaybolur. Ben çok genç yaşta İsveç’ten Kanada’ya göç ettim. Oğlum İsveççe bilmiyor. Kız kardeşimin ve erkek kardeşimin çocukları da bilmiyorlar. Atalarımın İsveç kimlikleri, Kanada’nın kültür kazanında kayboluyor. Ve bu, ister Çin’den, ister Japonya’dan, ister Kore’den, ister Güney Amerika’dan, ister Afrika’dan veya Avrupa ülkelerinden olsun, hemen hemen tüm göçmenler için geçerlidir – üç kuşak sonra kaybolur.

Bu yüzden, bu kadar düşmanlık içinde yaşayan İsraillilerin, yüzyıllar boyunca buradan oraya kaçmaya zorlanmış olmaları (2000 yıl boyunca), küresel nüfuslarının 15 milyonu geçmemiş olmaları, (dini, kültürel ve dilsel) kimliklerini hiç kaybetmemiş olmaları dikkat çekicidir.

Yahudilerin Modern Soykırımı– Holokost

Sonra Yahudilere yapılan zulümler ve pogromlar zirveye ulaştı. II. Dünya Savaşı’nda Hitler, Nazi Almanyası aracılığıyla Avrupa’da yaşayan tüm Yahudileri yok etmeye çalıştı.  Onları gazlı fırınlarda yok eden mekanize bir sistem yaratarak bunu neredeyse başardı. Ancak yenildi ve Yahudilerin küçük bir kısmı kurtulabildi.

İsrail’in Modern Yeniden Doğuşu

Ve sonra 1948’de Yahudiler, Birleşmiş Milletler aracılığıyla, modern İsrail devletinin olağanüstü yeniden doğuşuna kavuştular. Yukarıda da belirtildiği gibi, bunca yıldan sonra kendilerini ‘Yahudi’ olarak tanımlayan insanların hala etrafta olması dikkat çekicidir. Ama Musa’nın 3500 yıl önce yazdığı bu sözlerin gerçekleşmesi için bir ‘senin’ ya da sözü alabilecek bir halkın kalması gerekiyordu. Bu yüzden uzun sürgünlerinde bile bir halk olarak kaldılar.

Tanrınız RAB size acıyacak, sizi sürgünden geri getirecek. Sizi dağıttığı ulusların arasından yeniden toplayacak. 4 Dünyanın öbür ucuna sürülmüş olsanız bile, Tanrınız RAB sizleri toplayıp geri getirecek

Yasa’nın Tekrarı 30:3-4

Bu kesinlikle Allah’ın Sözünü tuttuğuna dair bir işarettir.

Bu devletin muhalefetin dişleri arasında kurulmuş olması da dikkat çekicidir. O bölgedeki ülkelerin çoğu 1948 yılında İsrail’e karşı savaş açmıştı… ve 1956 yılında, 1967 yılında ve 1973 yılında. Ama sadece hayatta kalmadılar, aynı zamanda toprakları da arttı.  1967 savaşında Yahudiler, Davut’un kurduğu tarihi başkent Yeruşalim’i geri aldılar.

Allah Neden İsrail’in yeniden doğuşuna izin verdi?

Bugüne kadar, tüm bu modern gelişmeler çok tartışmalıdır.  İsrail’in yeniden doğuşu ve İsrailoğulları’nın geri dönüşü gibi hiçbir modern olay, binlerce yıldır sürgünde yaşayıp, dünyanın dört bir yanındaki bu uluslardan neredeyse her gün gerçekleşen İsrailoğulları’nın dönüşü kadar tartışmalara yol açmamaktadır. Belki bunu okurken siz de öfkeleniyorsunuzdur.Bugün Yahudilerin dindar olduklarından değil – Hitler’in neredeyse başarılı soykırımında yaşananlar yüzünden çoğu çok laik ya da ateist- veya mutlaka doğru olduklarından da değil ama dikkat çekici gerçek, Musa’nın Lanetlerin sonunda yazdıklarının meydana gelmiş olması ve hala gözümüzün önünde meydana geldiğidir. Neden? Bütün bunlar ne anlama geliyor? Mesih’i hala reddederken bunlar nasıl olabilir? Bunlar önemli sorulardır. Bu soruların bütün cevapları Tevrat ve Zebur’da bulunabilir. Belki de az önce yazdıklarım sizi kızdırmış veya kırmıştır. Ama belki de peygamberlerin bu olağanüstü olay hakkında yazdıklarının bazılarını anlayana kadar nihai kararı erteleyebiliriz. Onları bizim yararımıza yazdılar – çünkü bunların hepsi Yargı’ya yol açacaktır – Yahudiler ve diğerleri için.  En azından bu peygamberlerin yazdıklarından haberdar olalım ki yargılarımızı tüm yazılmış olanlardan oluşturabilelim. Yahudiler’in Mesih’i neden reddettiklerini anlamak için Zebur ile devam ediyoruz.

Bazen bana, Allah’ın gerçekten de %100 itaat ve talep beklentisi olup olmadığı sorulur. Bunu insanlar olarak aramızda tartışabiliriz ama bu soru aslında biz değil, Allah tarafından cevaplanması gereken bir sorudur. Bu nedenle Tevrat’tan Yasa’ya itaatin ne ölçüde gerekli olduğunu ve ne derece beklenildiğini anlatan ayetler seçtim. Ayetler aşağıdadır. Kaç ayet olduğuna ve ne kadar net olduklarına dikkat edin. Ayetler ‘dikkatle izle’, ‘BÜTÜN emirleri’, “Kalbinin tümü”, “emirleri her zaman”, “Tüm emirler”, “tamamen itaat”, “tüm sözler”, “hepsine kulak ver” gibi cümlelerle doludur.

%100 itaat standardı sonraki peygamberlerde de asla değişmez. İsa Mesih (A.S.) İncil’de şöyle der;

17 “Yasayı veya Peygamberleri kaldırmaya geldiğimi sanmıyorum; Onları ortadan kaldırmaya değil, onları yerine getirmeye geldim . 18 Gerçekten, size cennet ve dünya kaybolana kadar, en küçük harf değil, bir kalemin en az vuruşuyla değil, hiçbir şekilde Kanun’dan her şey tamamlanana kadar kaybolacağını söylüyorum. 19 Bu nedenle, bu emirlerden en az birini bir kenara koyan ve buna göre başkalarını öğreten herkes en azından cennetin krallığında çağrılır, ancak bu emirleri uygulayan ve öğreten her kimse cennetin krallığında büyük olarak adlandırılır .

Matta 5:17-19

Ve Hazreti Muhammed (SAV) hadisinde şöyle demiştir;

Anlatılan Abdullah İbn Ömer: .. Bir grup Yahudi geldi ve Allah’ın Elçisini (PBUH) Quff’a davet etti . … Dediler ki: ‘ Adamlarımızdan biri olan Abul Qasim , bir kadınla feragatte bulundu ; öyleyse onlara hükmedin ‘. Üzerine oturan Allah’ın Elçisi (PBUH) için bir minder yerleştirdiler ve: “Tevratı getir” dediler. Sonra getirildi. Daha sonra yastığı altından çekerek Tevrat’ı üzerine koydu ve şöyle dedi: “Sana ve Kendisine seni açıkladım.”

Sunan Abu Dawud Kitabı 38, No.4434:

Bu da mantıklıdır. Allah bulunduğu yeri, yani Cennet’i hazırlar – ve burası hem mükemmel hem de kutsal bir yerdir. Orada polis, ordular, kilitler ve günümüzde kendimizi başkalarının günahlarından korumak için sahip olduğumuz bütün o güvenceler olmayacak. Bu nedenle orası cennet olacak. Fakat mükemmel bir yer olarak kalabilmesi ve sadece mükemmel insanların girebilmesi için sadece ‘bütün’ emirleri, ‘her zaman’, ‘tamamen’ ve ‘her durumda’ izleyen insanlar girebilecektir.

Yasa’ya olan itaatin ölçüsü hakkında Tevrat şöyle söyler.

Benim kurallarımı yerine getirecek, ilkelerime göre yaşayacaksınız. Tanrınız RAB benim.
Kurallarıma, ilkelerime sarılın. Çünkü onları yerine getiren onlar sayesinde yaşayacaktır. RAB benim.

Levililer 18:4-5

 Mısır’da bir süre yaşadınız; onların törelerine göre yaşamayacaksınız. Sizleri Kenan ülkesine götürüyorum. Onlar gibi de yaşamayacaksınız. Onların kurallarına uymayacaksınız. 4 Benim kurallarımı yerine getirecek, ilkelerime göre yaşayacaksınız. Tanrınız RAB benim. 5 Kurallarıma, ilkelerime sarılın. Çünkü onları yerine getiren onlar sayesinde yaşayacaktır. RAB benim.

Levililer 18:3-5

 Kurallarıma, ilkelerime sarılın. Çünkü onları yerine getiren onlar sayesinde yaşayacaktır. RAB benim.

Levililer 18:5

 Benim kurallarımı yerine getirecek, ilkelerime göre yaşayacaksınız. Tanrınız RAB benim. Kurallarıma, ilkelerime sarılın. Çünkü onları yerine getiren onlar sayesinde yaşayacaktır. RAB benim. “ ‘Hiçbiriniz cinsel ilişkide bulunmak için yakın akrabasına yaklaşmayacak. RAB benim.

Levililer 18: 4-6